OKNA 2024
HOT OR NOT
Okno na świat – czyli prawie wszystko o oknach w domu jednorodzinnym.
Okna w domach jednorodzinnych pełnią kilka istotnych funkcji. Okna łączą wnętrze domu ze światem zewnętrznym - pozwalając zobaczyć, co dzieje się na zewnątrz, dostarczają światła i wpuszczają powietrze. Okna chronią dom przed czynnikami atmosferycznymi, hałasem, zwierzętami i intruzami.
Nie można zapominać, że okna poprawiają atrakcyjność budynku, wpływają nie tylko na doznania estetyczne, ale i na komfort lub dyskomfort mieszkańców. Bywają elementem konstrukcyjnym np. okna dachowe czy montowane w sufitach na dachach płaskich. Są także elementem funkcjonalnym domu np. okna ofunkcji balkonów, wyłazów dachowych czy okna tarasowe. Jeśli są właściwie dobrane i zamontowane, mogą skutecznie ograniczyć wydatki na ogrzewanie.
Jaka powinna być wielkość okien w domu jednorodzinnym?
Na to pytanie możemy odpowiedzieć dopiero, kiedy poznamy przeznaczenie danego pomieszczenia.
Jeśli pomieszczenie przeznaczone jest do stałego pobytu ludzi, czyli jest to miejsce, w którym będziemy spędzać przynajmniej 2 godziny dziennie – np. kuchnia, salon, sypialnia - minimalna powierzchnia okien w stosunku do powierzchni podłogi wynosi 1:8.
Jeśli mówimy o pomieszczeniach, w których przebywamy łącznie nie dłużej niż 2 godziny i/lub czynności wykonywane w nich mają charakter dorywczy np. garderoby, łazienki, kotłownie - minimalna powierzchnia okien w stosunku do podłogi wynosi 1:12 (pod warunkiem, że światło dzienne w tych pomieszczeniach jest niezbędne).
Przepisy dopuszczają wyjątki, aby pomieszczenia przeznaczone do pobytu ludzi miały oświetlenie wyłącznie sztuczne, jeśli pomieszczenie takie położone jest w części domu pozbawionej dostępu do światła dziennego albo światło dzienne nie jest tam niezbędne. W praktyce wiele spiżarni, garderob, kotłowni czy łazienek nie ma dostępu do światła dziennego.
Dla większości pomieszczeń minimalne, wymagane przepisami rozmiary okien jest dość łatwo spełnić np. dla pokoju sypialnego dziecka o powierzchni 16m2, aby zachować normy - wystarczą dwa standardowe okna dachowe 78x140 cm. Czy to zapewni wystarczająco dużo światła do swobodnego odrabiania lekcji? Wprawdzie Ministerstwo Edukacji zamierza zakazać zadawania prac domowych, ale warto by dziecko mogło czytać książki przy świetle dziennym.
W Polsce lubimy duże przestrzenie okien i dobrze się czujemy w słoneczne dni, jednak zbyt duże okna w sypialni pogorszą jakość i skrócądługość naszego snu albo będą powodować nadmierne nagrzewanie się salonu, zwłaszcza kiedy zaprojektowano je po stronie południowej lub południowo-zachodniej. Nasz klimat wyraźnie się ociepla. Światło oraz ciepło, którego brakuje nam zimą, może być uciążliwe nawet w maju.
Warto na te aspekty zwrócić uwagę w fazie przygotowywania koncepcji domu lub wcześniej - w fazie wyboru działki.
Jakie parametry cieplne powinny spełniać Twoje okna?
Inżynierowie i konstruktorzy budowlani twierdzą, że 20-35%strat ciepła w budynku jednorodzinnym następuje przez okna.
W Polsce mamy dość dobrą sytuację, porównując się do krajów w UE czy Wielkiej Brytanii. Nasze fabryki produkują naprawdę dobre jakościowookna.
W zasadzie większość inwestorów przy nowych inwestycjach stosuje wariant 3 szybowy, ale i między nim występują różnice.
Przestrzenie między szybami mają szerokość pomiędzy 1 cm - 1,6cm i wypełniane są gazami szlachetnymi. Stosuje się tu ksenon, argon i krypton.Argon najsłabiej izoluje, ale jest znacznie tańszy. Nie tylko zastosowany gaz,ale i szerokość komory międzyszybowej ma znaczenie. Nie można przesadzić zgrubością – wartością graniczną jest 1.6 cm, gdyż powyżej niej mamy do czynienia ze zjawiskiem konwekcji i tracimy efekt energooszczędności.
Rama okna składa się z osprzętu, takiego jak: zamki, uszczelki, jednak najbardziej istotne dla jakości okna są komory (znaczenie ma ichliczba oraz konstrukcja).
Komory zwiększają izolacyjność cieplną, izolacyjność akustyczną, zapewniają trwałość - uodporniają okna na odkształcenia.
Na rynku znajdziemy starsze rozwiązania - 3 i 4 komorowe. Jednak jeśli chcemy budować energooszczędne okna, to te 5 czy 6 komorowe tworzą standard, poniżej którego trudnojest uzyskać wysokie parametry.
Za oknanergooszczędne uważa się takie, w których współczynnik Uw jest mniejszy niż 0,9 W/m2K. W oknach pasywnych jest to minimum 0,8 W/m2K.
Jakie okna stosować, aby zapewnić bezpieczeństwo domu?
Okno chroni nas przed intruzami, nieproszonymi gośćmi, pożarem i hałasem.
Włamania
Najwięcej włamań do domów jednorodzinnych następuje poprzez nawiercenie, wybicie okna lub wyważenie drzwi balkonowych.
Ryzyko włamania poprzez wybicie eliminuje szyba antywłamaniowa klasy P3A lub specjalnie do tego przewidziana folia. W rejonach narażonych na włamania warto o tym pomyśleć, przynajmniej na parterze.
Kolejny element to wzmocnione okucia anty wyważeniowe w drzwiach balkonowych i większych oknach oraz klamki z zamkiem.
Najwyższą grupę okien gwarantujących bierne bezpieczeństwo są okna określone normą PN-EN 1522:2000.
Znajdziemy tu klasy okien kuloodpornych, antywłamaniowych, odpornych na działanie fali detonacyjnej. Coraz częściej w rezydencjach tworzone są specjalne pokoje bezpieczeństwa (nazywane panic lub safe room).
Taki pokój ma za zadanie ochronić mieszkańców przed bezpośrednim atakiem z zewnątrz, w czasie napadu, włamania czy w innych sytuacjach zagrażających życiu mieszkańców.
Do okien o najwyższej klasie odporności stosuje się ramy stalowe lub aluminiowe.
Pożar
Dbając o bezpieczeństwo np. w przypadku powiększonego ryzyka pożarów (sąsiedztwo z warsztatem, halą produkcyjna) warto zainteresować się odpornością ogniową naszych okien.
Odporność na ogień i dym określają 2 parametry:
- szczelności (E)
- izolacyjności ogniowej (I).
Klasy tejże odporności mierzy się na podstawie czasu wyrażonego w minutach, kiedy okno stanowi skuteczną barierę. I tak okno klasy EI 30 zapewni nam, przez minimum 30 minut od rozpoczęcia pożaru, szczelność i izolacyjność ogniową elementów nośnych okna. Kupując okna zaskocz sprzedawcę zapytaj o parametr EI Twojego okna.
Hałas
Odporność na hałas określa współczynnik izolacji akustycznej Rw.
Współczynnik Rw określa zdolność okna do tłumienia dźwięków pochodzących z zewnątrz.
Wyrażany jest w decybelach. Izolacja akustyczna okna jest tym lepsza im wskaźnik jest wyższy.
Dom na wsi czy w spokojnej okolicy potrzebuje okien o niższym współczynniku. W takim przypadku Rw 30-32 db będzie wystarczające.
Działki zlokalizowane w pobliżu lotnisk, stacji kolejowych, autostrad czy stref przemysłowych wymagają innych, znacznie wyższych parametrów.
Izolacja akustyczna domów budowanych w głośnej okolicy, powinny spełniać parametr Rw 60-64 db.
Podsumowując, współczynnik izolacyjności akustycznej okien Rw jest kluczowym parametrem, który wpływa na komfort akustyczny w pomieszczeniach.
Stały hałas, któremu są poddawani mieszkańcy domu ma negatywny wpływ na zdrowie i kondycję psychiczną. Prowadzi do zaburzeń snu, stresu, depresji i innych problemów zdrowotnych. Dlatego właściwa izolacjaakustyczna okna jest istotna dla każdego inwestora planującego wybór właściwychokien.
Podsumowanie
Okna to istotny element w budowie każdego domu.
We współczesnym budownictwie, okna często są elementem designu i panujących trendów. Istotne jest, by okna (oprócz walorów estetycznych) spełniały wymienione w tym artykule funkcje, tym samym podnosząckomfort domowników.
Autor:
Mariusz Dębski
Gazeta500
